Pszczoły

Pszczoły są grupą żądłówek blisko spokrewnioną z grzebaczami[2]. Wyewoluowały z form karmiących swoje potomstwo pokarmem
zwierzęcym[2]. Wszystkie pszczoły (prócz kilku znanych gatunków z rodzaju Trigona, żywiących się padliną[4]) zarówno jako larwy,
jak i jako owady dorosłe żywią się pokarmem roślinnym[2]. Zwykle źródłem białka dla pszczół jest pyłek, a źródłem energii (cukrów)
jest nektar. Żerując na kwiatach, pszczoły zapylają je. Czasami pokarmem są inne substancje pochodzenia roślinnego, takie jak oleje
zbierane przez przedstawicieli rodzaju Macropis[5]. Cechami morfologicznymi wyróżniającymi pszczoły są: obecność rozgałęzionych
włosków na ciele (przedstawiciele Apoidea niebędący pszczołami mają wyłącznie proste włoski) oraz powiększony, rozszerzony
pierwszy człon stopy, czyli nastopek (basitarsus)[3][2]. Do synapomorfii pszczół należą również m.in. pyłko- i nektarożerność larw
(wyjątki od tej reguły to efekt późniejszej ewolucji w obrębie pszczół, związane np. ze wspomnianą padlinożernością albo
pasożytniczym trybem życia), zachowanie polegające na czyszczeniu przednich nóg przy pomocy nóg środkowych, często
wyposażonych w specjalną „szczoteczkę” (penicillus) i pewne szczegóły użyłkowania skrzydła[3]. Użyłkowanie skrzydeł jest również
jedną z ważnych cech służących do identyfikacji rodzin i rodzajów[6].Na świecie znanych jest ponad 20 tys. gatunków pszczół[2],
największą liczebność i różnorodność gatunkową grupa ta osiąga prawdopodobnie w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego,
w suchych regionach[3]. W Europie żyje ok. 2 tys. gatunków[2], w Polsce ok. 470[7] (zobacz też: żądłówki Polski).

Systematyka

Status pszczół jako dobrze wyodrębnionej, monofiletycznej grupy nie został podważony przez dotychczasowe badania taksonomiczne,
jednak zarówno ich pozycja systematyczna w obrębie błonkówek, jak podział pszczół na niższe jednostki taksonomiczne, zmieniały
się. Obecnie (2019) pszczoły podzielone są na 7 żyjących współcześnie rodzin[8]. Przedstawiciele 6 pierwszych rodzin występują
w Polsce[7], Stenotritidae to rodzina występująca wyłącznie w Australii[2]. Do nadrodziny Apoidea należą oprócz pszczół również grzebacze,
dawniej grupowane w osobnej nadrodzinie, obecnie podobnie jak pszczoły podzielone na kilka rodzin w nadrodzinie Apoidea.

Znaczenie w przyrodzie

Specjalizacja pszczół w kierunku żywienia się pyłkiem i nektarem powoduje, że są one ważnymi zapylaczami roślin kwiatowych[9][10].
Poszczególne gatunki różnią się przywiązaniem do taksonów roślin: pszczoły oligolektyczne ograniczają się do zbierania pyłku z jednego
lub kilku rodzajów w obrębie tej samej rodziny roślin, pszczoły polilektyczne żerują na wielu różnych, niespokrewnionych gatunkach[10].
Poszczególne gatunki nie dają się zaklasyfikować zero-jedynkowo do jednej z tych dwóch grup, ale w naturze występuje spektrum od
gatunków oligo- do polilektycznych, z różnymi stanami pośrednimi[2].